Asertywność w pracy

Praca towarzyszy nam przez większość życia. Dlatego ważne jest, abyśmy czuli się w niej dobrze i mieli wpływ na to, co się wokół nas dzieje. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu jest rozwijanie asertywności — umiejętności wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób zdecydowany i jednocześnie szanujący prawa i uczucia innych ludzi. Asertywność to kluczowy element zdrowych relacji interpersonalnych i wpływa na nasze poczucie własnej wartości. W tym artykule omówimy, dlaczego warto wykazywać asertywność w pracy i jak rozwijać tę umiejętność, aby stać się bardziej pewnym siebie i skutecznym w osiąganiu swoich celów zawodowych.

Co to jest asertywność?

Asertywnością określa się zarówno posiadanie, jak i wyrażanie własnych opinii i okazywania emocji. Te nie powinny jednak przekraczać strefy komfortu osobistego oraz podważać prawa, które przysługują innym osobom będącym w naszym otoczeniu, ale także nas samych. Postawę asertywną należy odróżniać od agresji. Należy pamiętać, że mamy prawo odmówić i wyrazić własne zdanie, ale należy przy tym okazać szacunek innym osobom.

Czym charakteryzuje się asertywność?

Niewątpliwie osoba asertywna ma łatwiej w życiu – zarówno osobistym, jak i zawodowym. Dzieje się tak za sprawą zwiększonej pewności siebie, która jest pozytywnym skutkiem asertywnego zachowania. Wiele osób sądzi, że umiejętność powiedzenia nie jest już przejawem asertywności. Jednakże jest to nadmiernie uproszczona definicja. Zachowanie asertywne to umiejętne wyrażanie zdania i dbanie o własne interesy. Tym kwestiom powinno jednocześnie towarzyszyć nasze zrozumienie i uszanowanie opinii i potrzeb innych osób.

Cechy asertywności w pracy

Jeśli chodzi o asertywność w pracy, to powinna się ona szczególnie cechować ustaleniem i przestrzeganiem zarówno swoich własnych granic, jak i strefy komfortu naszych współpracowników i pracodawców. Pamiętajmy o tym, że aby praca w naszym zespole była efektywna i przyjemna, należy okazywać szacunek innym. Wyrażanie własnych opinii nie musi wiązać się z atakowaniem tych, którzy się z nami nie zgadzają. Nie możemy też zaniedbywać obowiązków. Jeśli szef wymaga od nas zaangażowania, to nie powinniśmy się sprzeciwiać. W życiu zawodowym są sytuacje, w których należy się podporządkować.

Osoby nieasertywne cechuje: agresja werbalna i niewerbalna, obrażanie się, częste przytakiwanie bądź negowanie czyjegoś zdania bez poparcia tego argumentami oraz zbyt emocjonalne reagowanie.

Asertywność a agresja i bierność — jak rozróżnić te pojęcia?

Chcąc stać się osobą asertywną, warto odróżniać te pojęcia, które pomimo delikatnych podobieństw różnią się od siebie odbiorem komunikatów oraz naszym nastawieniem do potencjalnych rozmówców. Pamiętajmy, że postawa bierna bądź agresywna nie równa się asertywności. Jak jednak rozpoznać owe postawy?

Bierność

Postawa bierna cechuje się skłonnością do przemilczania swojego zdania i w razie nieporozumień bądź sytuacji, które powodują spór, wycofania się z rozmowy o ewentualnych lepszych rozwiązaniach sytuacji. Osoby należące do tej grupy rezygnują z możliwości wyrażenia własnego punktu widzenia. Emocjami, które w takiej sytuacji się pojawiają, są: niepokój, poczucie bezradności, zniechęcenie, a nawet poczucie winy, kiedy się z kimś nie zgadzamy i musimy się przeciwstawić.

Agresja

Nastawienie agresywne do innych wyróżnia się tym, że osoby posiadające taką cechę często przekraczają strefę komfortu rozmówcy. Ich sposób wypowiadania się jest natrętny i bezpretensjonalny. Są to ludzie przekonani do własnego zdania, niepatrzący na emocje i odczucia współpracowników. Często nie przyjmują do wiadomości innego ujęcia problemu i nie biorą pod uwagę zdania innych. Ten zespół zachowań jest trudny do akceptacji dla społeczeństwa. Utrudnia współpracę i prowadzenie rozmowy. Jeśli w zespole jest więcej niż jedna osoba o skłonnościach do agresji, to pojawiają się spory i częste kłótnie. W takiej postawie pojawiają się: irytacja, złość, gniew.

Asertywność

Postawa asertywna cechuje się wyrażaniem swojego zdania z poszanowaniem drugiej osoby oraz wypowiadanie się w sposób kulturalny, rzeczowy i spokojny. Chcąc stać się osobą asertywną, warto nauczyć się jasnego wyrażania tego, co myślimy i czujemy. Powinniśmy także mieć na uwadze komfort rozmówcy i to, abyśmy swoimi słowami nie przekraczali jego strefy komfortu. Gdy dostosujemy się do wcześniej wskazanych rozwiązań, to mamy szansę na bezkonfliktowe rozwiązanie prawdopodobnie każdego problemu, który wyniknie w trakcie naszej konwersacji.

Asertywność w pracy – jak nam pomaga?

Nierzadko można spotkać się z opinią wśród pracowników, że obawiają się oni być asertywni. Z czego wynikają takie lęki? Powodem jest strach o to, że nasza odmowa zostanie w niechciany i niewłaściwy sposób przyjęta. Wielu z nas obawia się, że skutkiem będzie nie tylko brak poszanowania czy konflikt ze współpracownikami, ale nawet zwolnienie z pracy. Jednakże powinniśmy pamiętać o tym, że bycie asertywnym niesie ze sobą wiele korzyści w pracy, zwiększając naszą produktywność oraz motywację. Gdy jasno i klarownie wyrażamy swoją opinię i mówimy o potrzebach, to zwiększa się nasza pewność siebie, a także wiara we własne umiejętności.

Lęki dotyczące asertywności w pracy

Pamiętajmy o pozytywnym wpływie na kontakty z innymi osobami, które pracują razem z nami w firmie. Osoby pracujące często obawiają się kontaktów np. z szefostwem, gdyż niewłaściwe i odmienne wyrażenie opinii na nurtujący ich temat może doprowadzić do niechcianych konsekwencji. To jednak nie musi być prawdą. Umiejętność jasnego przekazania naszej opinii, przy jednoczesnym, dobrym uargumentowaniu pozwoli uniknąć przykrych konsekwencji. Wręcz przeciwnie, możemy zostać docenieni za szczerość i rzeczowe przekazanie własnej opinii na właśnie poruszany temat. Nie bójmy się zatem bycia asertywnym. Pamiętajmy przy tym o szacunku do innych osób.

Asertywność w pracy – korzyści

Tak jak zostało nadmienione we wcześniejszej części artykułu – stosując się do zasad asertywności, zwiększamy wiarę w samego siebie, poprawiamy relacje ze współpracownikami, dbamy o przestrzeganie naszych praw. Postępując asertywnie możemy być pewni, że w pracy będziemy czuli się dobrze. Ułatwia to przede wszystkim pracę w zespole, gdzie trzeba ustalać zakres obowiązków i wiele kwestii, które pozwolą poprawić efektywność. Ponadto możemy czuć się spokojniejsi oraz mniej rzeczy nas dotyka i dręczy.

Negatywne skutki braku asertywności

Gdy mowa o zachowaniu asertywnym warto wspomnieć o kwestiach, które powodują, że brak asertywności jest dotkliwy. Dotyczy to każdego, kto jest aktywny zawodowo. Na co powinniśmy zwracać uwagę? Kiedy możemy mówić, że nie jesteśmy asertywni? Jako osoby nieasertywne narażeni jesteśmy na:

• wyzyskiwanie – to zagrożenie w pracy doprowadzić może to do sytuacji, gdy ktoś będzie chciał skorzystać z naszej niewiedzy w jakimś zakresie bądź z tego, że nie potrafimy komuś odmówić. Osoby asertywne będą umiały odmówić zrobienia czegoś, co wykracza poza zakres ich działań;
• konflikty zespołowe – ten problem pojawia się na poziomie pracy zespołowej. Osoby nieasertywne często mają problem z jasnym, klarownym i zdecydowanym wypowiadaniem się. Może to prowadzić do zachowań biernych lub agresywnych;
• niska samoocena – będąc pozbawionym umiejętności asertywnego podejścia do problemu, możemy czuć się pozbawieni poczucia własnej wartości. Wynika to z braku walki o swoje prawo do wyrażenia opinii i wpływa na poszanowanie ze strony innych (a właściwie jego brak);
• zniechęcenie do pracy – w sytuacjach, gdy nie czujemy się pewnie oraz gdy nie potrafimy ustalić naszych personalnych granic, zaczynamy czuć niechęć do pracy, którą w tej chwili wykonujemy;
• brak rozwoju – brak zachowań asertywnych sprawia, że nie potrafimy zawalczyć o naszą pozycję w firmowej hierarchii, a przez to uniemożliwiony zostaje nasz rozwój zawodowy;
• utrata szans – gdy nie potrafimy szczerze wypowiadać się – zgadzać się bądź nie, walczyć o swoje dobro, to możemy uniemożliwić sobie skorzystanie z szans, które niekiedy pojawiają się w naszej pracy. Jeśli nie zachowamy się asertywnie, to pochwały spadną na kogoś innego, a my dostaniemy tylko dodatkowe obowiązki.

Jak rozwijać asertywność w pracy?

Asertywność w pracy daje nam wiele korzyści. Takie zachowanie zwiększa szacunek innych pracowników, pozwala pracować w zgodzie z naszymi przekonaniami. Ważne, żeby przy tym dbać o poczucie komfortu pozostałych członków zespołu. Praca stanie się wówczas przyjemniejsza, mniej stresująca i bardziej efektywna. Jak o to zadbać?

• przekaż swoją opinię zwięźle,
• argumentuj swoje zdanie,
• słuchaj drugiej osoby.

Te podstawowe zasady komunikacji w pracy pozwolą pokonać wiele trudności pojawiających się podczas współpracy z grupą. W ten sposób zadbasz o przestrzeganie Twoich praw, nie narażając się nikomu.

Kto powinien dbać o rozwój asertywności zespołu?

Zachowania asertywne pomagają odnaleźć się w danej sytuacji i ułatwiają domaganie się przestrzegania swoich praw. Takich postaw można się nauczyć. I warto to zrobić, szczególnie kiedy musimy współpracować z drugą osobą. Szkolenia z asertywności cieszą się dużą popularnością. Takie zachowanie pomaga w życiu prywatnym i zawodowym. Ćwiczenie asertywności wiele osób stara się robić samodzielnie, ale zdarzają się też firmowe lekcje asertywności. Wielu szefom zależy bowiem na podnoszeniu pewności siebie pracowników, co przekłada się na efektywność.

Dużym ułatwieniem jest fakt, że wiele osób prowadzi szkolenia przez internet. Dzięki temu są one dostępne dla wszystkich, bez względu na miejsce zamieszkania. Wiele z nich ma formę nagrań, które można odtworzyć w dowolnym momencie.

Podsumowanie

Podsumowując artykuł, warto podkreślić, że asertywność jest umiejętnością, którą warto rozwijać. Przydaje się też w miejscu pracy, gdzie pozwala osiągnąć sukces zawodowy i zwiększyć poczucie własnej wartości. Asertywne zachowania pozwalają na wyrażanie swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób zdecydowany, ale przyjazny. Dzięki temu możemy lepiej kontrolować sytuacje, w których się znajdujemy, unikać frustracji i konfliktów, a także osiągać swoje cele zawodowe. Warto zatem poświęcić czas na rozwijanie tej umiejętności, aby stać się bardziej skutecznym i zadowolonym z pracy.